Life for Life
"Το θαύμα δεν είναι πουθενά
παρά κυκλοφορεί μέσα
στις φλέβες του ανθρώπου!!!"


"Στης σκέψης τα γυρίσματα μ’ έκανε να σταθώ
ιδέα περιπλάνησης σε όμορφο βουνό.
Έτσι μια μέρα το ’φερε κι εμέ να γυροφέρει
τ’ άτι το γοργοκίνητο στου Γοργογυριού τα μέρη !!!"


ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΑΣ
Εμείς στο χωριό μας έχουμε ακόμα αυλές. Εκεί μαζευόμαστε, αμπελοφιλοσοφούμε,
καλαμπουρίζουμε, ψιλοτσακωνόμαστε μέχρι τις... πρώτες πρωινές ώρες! Κοπιάστε ν' αράξουμε!!!
-Aναζητείστε το"Ποίημα για το Γοργογύρι " στο τέλος της σελίδας.

14.4.17

ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΤΗΝ «Κ» 03.04.2017 Γιώργος Μαυρογορδάτος: Εθνολαϊκισμός και δημαγωγία δρουν χωρίς φράγματα ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ

Εικονογραφηση. Τιτίνα Χαλματζή.
Το επιστημονικό πεδίο του Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου είναι οι «εθνικοί διχασμοί» θα μπορούσαμε να πούμε σε όσους δεν τον γνωρίζουν. Ομως, θα είχαμε παραλείψει τα ουσιώδη. Οπως ότι προϋποθέτουν σαράντα χρόνια έρευνας, συγγραφικής δουλειάς και διδασκαλίας, τόσο το προηγούμενο βιβλίο του («1915: Ο Εθνικός Διχασμός», του 2015) όσο και η συνέχειά του (μετά το 1922) που βρίσκεται κοντά στην έκδοση. Πανεπιστημιακός δάσκαλος (Πολιτικής Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, δεν χάνει το χιούμορ και την καλή διάθεσή του ακόμη κι όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από εκπαιδευτικά θέματα ή ζητήματα που απασχολούν την ακαδημαϊκή κοινότητα. Ξεσπάει σε γέλια όταν τον ρωτάω για την αξία του ντοκουμέντου στην εποχή της «μετα-αλήθειας» και δεν ξέρει κανείς αν αυτό οφείλεται σε οξυμένο –και ασκημένο– αίσθημα του κωμικού, του τραγικού ή του συνδυασμού και των δύο.

Ο κ. Μαυρογορδάτος προτιμάει το παπιγιόν κι αν η κουβέντα έρθει στο τι θεωρείται και τι είναι πλέον passé σχολιάζει: «Εμένα δεν μου πέφτει λόγος γιατί είμαι εξ ορισμού passé»!
Η συνομιλία έχει ήδη ξεκινήσει όταν ανοίγω το μαγνητόφωνο:
«…Εχω ασχοληθεί με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1929. Εκεί βλέπεις ότι υπήρχε μια στοχευμένη, συνειδητή, προσπάθεια, απόφαση και θέληση, να πάνε όλοι, αγόρια και κορίτσια, στο ίδιο δημοτικό σχολείο και να μάθουν τα ίδια βασικά πράγματα. Αυτό στράβωσε νομίζω λόγω του συνδικαλισμού των δασκάλων. Δεν είναι μόνο ελληνική η πληγή αυτή. Οι λόγοι είναι δομικοί: οι δάσκαλοι είναι παντού η μεγαλύτερη ομάδα δημοσίων υπαλλήλων, έχουν δύναμη πίεσης, έχουν εκβιαστική ισχύ. Πολλά πράγματα ξηλώνονται λόγω της αντιστάσεως των δασκάλων. Αυτό ισχύει και στην Αμερική. Τα συνδικάτα των δασκάλων είναι παντού πολύ ισχυρά και είναι παντού πρόβλημα. Στην Ελλάδα προστέθηκε και ο συνδικαλισμός του ΠΑΣΟΚ μετά το ’81, κυρίως, όταν μπήκε ο κομματισμός στο δημοτικό σχολείο. Δεν θα ξεχάσω το ’85 που είχα πάει εκλογικός αντιπρόσωπος σε ένα χωριό, ο δάσκαλος μου έλεγε εν ψυχρώ ότι έκανε διακρίσεις μεταξύ των μαθητών του με βάση τα φρονήματα των γονέων τους...». Μικρή παύση, σαν να μονολογεί: «Καταργήθηκαν οι επιθεωρητές, καταργήθηκε δηλαδή η αξιολόγηση». «Ανοίγουμε κεφάλαια!...», παρεμβαίνω. «Ναι, αλλά αυτό είναι ο πυρήνας», απαντά. «Διότι έχουμε πάνω από 35 χρόνια, ένα σύστημα εκπαιδευτικό στο οποίο δεν υπάρχει αξιολόγηση. Ο,τι πιο παράλογο και εξωφρενικό».
– Στον αντίποδα της αξιολόγησης τι βρίσκεται;
– Η ευνοιοκρατία που μπορεί να είναι πολλών λογιών. Το κομματικό: «Είσαι δικός μας; Σε διορίζουμε όπου γουστάρεις, ανεξαρτήτως προσόντων».
– Γνώρισε ποτέ κάμψη η συνθήκη αυτή;
– Η αξιοκρατία καταργήθηκε στα πρώτα χρόνια του ΠΑΣΟΚ. Μέχρι το ’81 γίνονταν διαγωνισμοί για τις προσλήψεις και μετά σταμάτησαν. Oχι για να γίνουν με διαφορετικό τρόπο. Απλώς σταμάτησαν. Χρειάστηκαν χρόνια για να καθιερωθεί το ΑΣΕΠ. Εκατοντάδες χιλιάδες υπάλληλοι χωρίς αξιολόγηση. Τα νέα παιδιά που προσλήφθηκαν με το ΑΣΕΠ είναι άλλη πάστα.
– Βλέπετε, σήμερα, επιστροφή στο «κομματικό» κράτος;
– Αφού μιλάμε και για δήθεν μαρξιστές, ταιριάζει το «η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα». Επί ΠΑΣΟΚ είχαμε εισβολή χυδαιολογίας σε όλα τα επίπεδα (και το αισθητικό). Τώρα έχουμε την επανάληψη στο πιο primitif. Τι να πω... Eχουν το ακαταλόγιστο. Πάει ένας υπουργός στον εορτασμό για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων και δεν ανοίγει το βιβλίο της Στ΄ Δημοτικού να διαβάσει τα στοιχειώδη; Ακόμη και οι πασόκοι της πρώτης φουρνιάς δεν τα έκαναν αυτά. Για μένα, που είμαι και Αριστερός, είναι πραγματικά θλιβερό ότι αυτή είναι η Πρώτη Φορά Αριστερά. Καλύτερα να μην είχε υπάρξει, αν έπρεπε να ζήσουμε αυτό το χάλι. Hμουν φίλος και με τον Κύρκο και με τον Παπαγιαννάκη, μιλάμε για άλλο κόσμο από κάθε άποψη: πολιτιστική, πολιτικού λόγου, ήθους.
– Συγκυβερνούν με τους ΑΝΕΛ.
– Οι ΑΝΕΛ είναι στη συνομοταξία της Ακροδεξιάς που θα υπήρχε στην Ελλάδα όπως υπάρχει και σε όλες τις χώρες. Το πρόβλημα είναι η σύμπραξη.
– Εννοείτε ότι αλλοίωσε τον χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ;
– Γιατί, ποιος είναι ο «χαρακτήρας»; Εσείς ξέρετε, γιατί εγώ δεν ξέρω... Ο Φίλης, τώρα, για παράδειγμα, πάει να γίνει η αριστερή συνείδηση του ΣΥΡΙΖΑ. Με γεια του με χαρά του. Oσο ήταν υπουργός όμως οι μπουρδολογίες του ήταν κάτι το απίστευτο. Ο νυν υπουργός Παιδείας λέει και σωστά πράγματα, αλλά συνολικά η κυβέρνηση είναι μια παιδική χαρά χωρίς καμία ιδεολογική συνοχή.
Υπάρχει σοβαρότατο ζήτημα δημόσιας τάξης
– Ο «εθνικός διχασμός» εντάθηκε στην περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ;
– Χρειάζεται προσοχή με τη χρήση του όρου. Ο πρωτότυπος «εθνικός διχασμός» αφορούσε ζητήματα ζωής και θανάτου... Το έχω σκεφθεί. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το να βγούμε από την Ευρωζώνη θα ισοδυναμούσε με εθνική καταστροφή. Βέβαια, χωρίς εκατόμβες αμέσως. Θα χρειαζόταν χρόνος. Ως προς το εμφυλιοπολεμικό κλίμα τώρα, δεν έχω πεισθεί ότι υπάρχει διάθεση να αλληλοσκοτωθούμε. Λόγια μόνο, όχι διάθεση. Εδώ δεν υπάρχει διάθεση να σκοτωθούμε για τα σύνορα της χώρας. Νομίζω, κατά μείζονα λόγο, δεν υπάρχει διάθεση να αλληλοσκοτωθούμε για ιδεολογικά θέματα. Αυτό έχει και τα αρνητικά του: σοβαρότατο ζήτημα δημόσιας τάξης που συνεχώς εντείνεται και τροφοδοτείται από τη φοβία της πολιτικής ηγεσίας να μην ανοίξει ρουθούνι.Υπάρχει μαλθακότητα και τρόμος μην πάθουμε τίποτα.
– Πώς σχολιάζετε το περιστατικό με τον ξυλοδαρμό του καθηγητή Aγγελου Συρίγου;
– Τον Συρίγο τον καμαρώνω επειδή είναι ο ιδανικός πανεπιστημιακός δάσκαλος και ο ιδανικός κρατικός λειτουργός που προστατεύει δημόσια περιουσία. Επίσης, τον ζηλεύω... Αντιδρούσα έτσι πριν από 30 χρόνια αλλά δεν μου συμπαραστάθηκε κανείς, γι’ αυτό και λέω ότι τον ζηλεύω. Oταν δεχόμουν παρόμοιες επιθέσεις, το 1985 περίπου, όχι από κουκουλοφόρους αντιεξουσιαστές αλλά από Κνίτες, τότε, ήμουν μόνος. Δεν είχα συμπαράσταση ούτε από έναν. Οι συνάδελφοί μου με αντιμετώπιζαν ως γραφικό τύπο. Θα είχα αντιδράσει κι εγώ ακριβώς όπως ο Συρίγος. Για μένα το περιστατικό Συρίγου σε μια σοβαρή χώρα με σοβαρούς πανεπιστημιακούς θα έπρεπε να έχει ως συνέπεια το κλείσιμο των πανεπιστημίων και όχι χαρτοπόλεμο και συλλογή υπογραφών.
– Είχατε γράψει μία σειρά άρθρων το ’83 στην «Καθημερινή» με θέμα τα πανεπιστήμια. Eνα εξ αυτών είχε τίτλο «Aσυλο όχι αχούρι».
– Τα έζησα και τα έγραψα. Με αντιμετώπιζαν σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Κνίτες και Δαπίτες πήγαιναν μαζί στον πρόεδρο του τμήματος κι ωρύονταν εναντίον μου. Εθνική ομοψυχία! Γιατί νομίζετε; Οταν ανακάλυψα την έκταση της αντιγραφής, που ήταν τρομακτική, προσπάθησα να πάρω μέτρα, ζήτησα από τους επιβλέποντες να προσέχουν τους φοιτητές. Απειλούσαν οι παρατάξεις –όχι οι φοιτητές, οι παρατάξεις– να διαλύσουν τη συνέλευση για να μην ενταχθώ στο ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό), επειδή δεν άφηνα να αντιγράψουν! Με μια φράση: το εκπαιδευτικό μας σύστημα παράγει αγράμματους αντιγραφείς.
Ο κ. Μαυρογορδάτος, στο σημείο αυτό, βγάζει το παπιγιόν του. Το ενδυματολογικό τελετουργικό χαλαρώνει αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με το θέμα της συζήτησης.
Η ευθύνη της ελίτ και ο πύργος στον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών
– Η στάση που κρατήσατε στο Πανεπιστήμιο είχε κόστος;
– Βέβαια. Σιγά σιγά άρχισαν να με αποφεύγουν. Ημουν ο παρίας. Η λεγόμενη πανεπιστημιακή κοινότητα με εξέμεσε. Εχουν περάσει πέντε χρόνια από τότε που πήρα σύνταξη. Είναι προφανές ότι έχουν αρνηθεί να με ονομάσουν ομότιμο, όταν ονομάζουν ομότιμο και τον τελευταίο τενεκέ. Δεν έχω απολύτως καμία σχέση με αυτήν τη συντεχνία, με αυτό το ίδρυμα. Ούτε και σκοπεύω να την αποκαταστήσω.
– Τα βιβλία σας στηρίζονται σε ερευνητική δουλειά και ντοκουμέντα. Ποια είναι η ισχύς του ντοκουμέντου στην εποχή των post truth politics;
– Υπάρχουν δύο σενάρια! Ενα αισιόδοξο και ένα απαισιόδοξο! Το αισιόδοξο είναι ότι θα περάσει κάποτε αυτή η εποχή και θα επανέλθουμε στον ορθολογισμό. Ορθολογισμός είναι να δοκιμάζεις αν θα καείς σε μια επιφάνεια κι αν καείς να τραβήξεις το χέρι σου. Δεν μιλάω για φιλοσοφικές έννοιες. Απλά πράγματα. Είτε με μεγάλες καταστροφές είτε χωρίς, θα επανέλθουμε στον ορθολογισμό. Το απαισιόδοξο σενάριο είναι ότι θα συνεχιστεί αυτή η διολίσθηση κι εκεί οι καταστροφές θα επιδεινώνουν την τύφλωση, τον ανορθολογισμό, κ.ο.κ. Οπότε τι ντοκουμέντα μου λέτε... Ευτυχώς εγώ δεν θα τα προλάβω αυτά!
– Λαϊκισμός, δημαγωγία, post truth. Συνάρτηση το ένα του άλλου;
– Το πρωτοφανές, σήμερα, είναι ότι υποχωρούν τα φράγματα. Θα πρέπει να επιστρέψει κανείς δεν ξέρω κι εγώ πού –στην πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας;– για να βρει καταστάσεις όπου ο εθνολαϊκισμός ή η δημαγωγία δρουν χωρίς φράγματα. Πάντα υπήρχαν τα φαινόμενα αυτά, αλλά τα Πανεπιστήμια, οι διανοούμενοι, ο Τύπος ή η Εκκλησία, αποτελούσαν φράγματα. Δεν είναι απλώς ότι βρέθηκε σε αδιέξοδο η Σοσιαλδημοκρατία ή εξαντλήθηκε ως μήνυμα ή υπόσχεση – λόγω φθοράς προσώπων ή σκανδάλων. Είναι –ενδεχομένως σε συνάρτηση με αυτό– ότι έχει ανοίξει ένα δυσθεώρητο χάσμα μεταξύ των ελίτ και των απλών ανθρώπων. Ταλαιπωρούνται, απειλούνται, φαντασιώνονται και δεν έχουν εμπιστοσύνη σε αυτές τις ηγετικές ομάδες-ελίτ σε όλους τους τομείς (πολιτικό, πανεπιστημιακό, οικονομικό, κ.λπ.), οι οποίες με προκλητικό τρόπο αναπαράγονται, βάζοντας τα παιδιά τους στα καλύτερα πανεπιστήμια, δίνοντας σε εαυτούς και αλλήλους αδικαιολόγητους μισθούς, έχοντας γραμμένο τον υπόλοιπο πληθυσμό στα παπούτσια τους. Το χάσμα αυτό είναι πρωτοφανές, μεταπολεμικά τουλάχιστον. Αρα ο καρκίνος της δημαγωγίας κάνει μεταστάσεις και αυτοί που θα έπρεπε να είναι οι χειρουργοί ασχολούνται με τα δικά τους προνόμια.
– Ποια μπορεί να είναι η αντίσταση στον εθνολαϊκισμό;
– Αντίσταση στον εθνολαϊκισμό οφείλουν να προβάλουν αυτοί που εν πολλοίς είναι υπεύθυνοι για την εμφάνισή του. Δηλαδή η ελίτ στα ΜΜΕ, στα πανεπιστήμια, σε όλο το κύκλωμα της οργανωμένης πνευματικής ζωής. Βεβαίως, όλοι αυτοί πρέπει να ξεβολευθούν και να αντιμετωπίσουν την ταλαιπωρία του να προσεγγίσουν αγράμματους στούρνους. Δεν μπορούν να κλείνονται στον πύργο γιατί αυτός ήδη πολιορκείται και θα γίνει ό,τι γίνεται στον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών...
– Στην Ελλάδα, σε ποιον πολιτικό αρχηγό θα επενδύατε;
– Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάπως ξεχωρίζει, με τη λογική του «μη χείρον βέλτιστον». Εχει σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Ετσι δείχνει,τουλάχιστον. Είναι χαμηλών τόνων και έχει κάτι πολύτιμο, για μένα, στην πολιτική: νοιάζεται για τον τόπο. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Αλλά από τότε που εμφανίστηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος δεν έδινε δεκάρα για το τι θα συμβεί στην Ελλάδα, αυτό είναι ζητούμενο.
– Ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε η Ιστορία;
– Οταν άρχισα να ασχολούμαι με την ιστορική έρευνα στην εποχή της δικτατορίας ήταν για τη διατριβή μου. Ηθελα να δείξω ότι, αντίθετα με ό,τι έλεγαν η Χούντα και οι υποστηρικτές της, η Ελλάδα είχε αυθεντικούς δημοκρατικούς θεσμούς πριν και εκλογές αξιόπιστες, με τις οποίες ο ελληνικός λαός άλλαξε την πορεία της Ιστορίας. Εκλογές όπως του ’20 ή του ’33 άλλαξαν την πορεία της. Το ίδιο και οι τελευταίες με τον ΣΥΡΙΖΑ. Λόγω του τραγικού κατακερματισμού του κομματικού συστήματος όμως και της τελείως ανώμαλης συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, το να πούμε ότι ο ελληνικός λαός εξέλεξε τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μια απλούστευση των πραγμάτων. Δεν ήταν σαφής επιλογή. Προτίμησε σχετικά τον ΣΥΡΙΖΑ και η διαθεσιμότητα των ΑΝΕΛ έφερε την πλειοψηφία στη Βουλή. Αν η Ν.Δ. ήταν διατεθειμένη στο όνομα της εθνικής ενότητας να συνεργαστεί – τι θα έλεγαν;
– Δεν ευδοκιμούν οι συνεργασίες...
– Κυβερνήσεις συνεργασίας είχαμε και στο παρελθόν και απέδωσαν έργο. Τα τελευταία χρόνια καταβροχθίζουν τα μέλη τους. Είναι σαρκοβόρες.
– Τι «τίτλο» θα βάζατε στην περίοδο που διανύουμε;
– Δεν μπορεί να μιλήσει κανείς σαν ιστορικός για την τρέχουσα περίοδο. Υπάρχουν προσωπικά φίλτρα που εμποδίζουν την κρίση. Το ελάχιστο που απαιτείται στην Ιστορία είναι να έχει τελειώσει το παιχνίδι. Δεν έχει τελειώσει. Θα χρησιμοποιούσα μία λέξη μόνο: διολίσθηση.
– Οι εκλογές είναι λύση;
– Δεν έχω βαρύτερη γνώμη από του οποιουδήποτε πολίτη. Με αυτήν την ιδιότητα, λοιπόν, απαντώ ναι, γιατί το να σέρνεται η χώρα όπως σέρνεται είναι φθοροποιό από κάθε άποψη.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΤΑΣΙΟΣ ΣΕ ΓΕΥΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ. Η επιλογή έγινε από τον Επικούρειο Πέπο.

Ουσιαστικά είμαστε μαστροποί των παιδιών μας, διότι δανειστήκαμε αφειδώς για να περάσουμε καλά, αλλά τα δανεικά θα τα πληρώσουν οι επόμενες γενιές. Προτάξαμε μια ηθική προτεραιότητα που συγκεφαλαιωνόταν στο “εγώ, εδώ και τώρα”, ενώ η λυδία λίθος του ηθικού ενεργήματος είναι το “εσύ, αλλού και ύστερα”. Το στένεμα της αντίληψής μας για το πώς πρέπει να λειτουργεί η κοινωνία μας, συνιστά την αποτυχία μας» συνοψίζει χαρακτηριστικά ο Θεοδόσης Τάσιος.

Ο λόγος του πανεπιστημιακού ήταν πάντα καίριος στα χρόνια της μεταπολίτευσης - τόσο από τα έδρανα του ΕΜΠ όσο και από άλλα εσωτερικά και διεθνή φόρα. Εχει δημοσιεύσει 430 επιστημονικές εργασίες και συγγράψει 49 βιβλία σε διάφορες γλώσσες και είναι επίτιμος διδάκτωρ έξι πανεπιστημίων. Μετά άλλον έναν δύσκολο για την Ελλάδα χρόνο, στην κουβέντα μας ανέδειξε την πίκρα του για την πορεία της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά και τη δική του δύναμη να κοιτάζει μπροστά, συμπυκνώνοντας τη σοφία της ηλικίας και της ευρύτατης -σπάνιας-παιδείας. «Νιώθω την ίδια ταπείνωση, που ένιωθα κατά τη δικτατορία.


Εχω δώσει περί τις χίλιες διαλέξεις, στην προσπάθειά μου να συμβάλω στη βελτίωση της γνωσιακής και της ηθικοπολιτικής αυτοσυνειδησίας. Τα ίδια υποστήριζα και λίγο μετά την πτώση της Χούντας, όταν αρχίσαμε να ξεχνάμε τα ιδεώδη μας, όμως φτάσαμε σήμερα και τίποτε δεν έχει αλλάξει. Κατά έναν τρόπο απέτυχα», ήταν τα πρώτα του λόγια στο εντευκτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου συναντηθήκαμε.

«Ωστόσο...» λέει, και αφήνει μετέωρο τον λόγο του με μια μικρή παύση. «Ωστόσο, είμαι αγωνιστικά απαισιόδοξος. Επ’ αγαθώ η διάψευση της απαισιοδοξίας» προσθέτει χαμογελώντας.

Ο παράγων άνθρωπος
«Πολλοί πολιτικοί και επιστήμονες φαντάζονται ότι οι κοινωνίες είναι κουρδισμένα κουτιά, απουσία του ανθρώπου. Δεν πιστεύω ότι είναι έτσι. Ο Ινδός οικονομολόγος Αμάρτια Σεν πήρε το 1998 το Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών για τη θεωρία της κοινωνικής επιλογής, ουσιαστικά επειδή υπέδειξε ότι η πολιτική είναι ηθική. Ο Αριστοτέλης έλεγε πως ό,τι κάνεις για τον άλλον, το κάνεις για σένα, για να εισπράττεις χαρά. Για να ενεργήσουμε με σοβαρότητα και προς όφελος όλων, δεν χρειάζεται να ζούμε επαίνους μετά θάνατον. Το κέρδος μας ως πολίτες πρέπει να το εισπράττουμε τώρα, σαν μια μπροστάντζα της χαράς που προσφέρουμε στον άλλο. Βέβαια, ο Μπέρτραντ Ράσελ είχε κατηγορήσει τον Αριστοτέλη για εγωισμό. Φαίνεται ότι και οι μεγαλοφυΐες δεν εμποδίζονται να λένε πότε-πότε και καμιά σαχλαμάρα, γιατί είναι δεσμευμένοι από τα δεσμά υψηλών θεωριών» παρατηρεί. «Αλλο αν ο Ράσελ -Βρετανός, φιλόσοφος και ειρηνιστής με Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1950- έχει αφήσει εμβληματική κληρονομιά εναντίον κάθε είδους φανατισμού, τη φράση του: “Δεν θα πέθαινα ποτέ για τις ιδέες μου, γιατί μπορεί να έκανα λάθος”» συμπληρώνει.

– Τι είναι, λοιπόν, η ηθικοπολιτική αυτοσυνειδησία;

– Η αντίληψη του πρακτέου κατά τέτοιον τρόπο ώστε να βελτιστοποιηθούν όλες οι ανάγκες του λαού για την παρούσα και κυρίως για τις επόμενες γενιές. Σε αυτόν τον στόχο, το ελληνικό κράτος και η κοινωνία απέτυχαν, και δη τις τελευταίες δεκαετίες. Τα δείγματα ότι η κοινωνία δεν πάει καλά δεν ήταν άγνωστα. Επί χρόνια όλες οι συντεχνίες κατάφερναν να παίρνουν αυξήσεις έτσι ώστε να φτάσουμε να έχουμε απολαβές 30% υψηλότερες από την Ισπανία, παρότι τα οικονομικά της χώρας χειροτέρευαν. Οι πολιτικοί έκαναν αυτό που ήθελε ο λαός, με απόλυτη ακρίβεια. Από κάτω ήταν η πίεση. Δείτε, για παράδειγμα, την κατάληξη της πρότασης Γιαννίτση για μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα. Ο Γιαννίτσης πρότεινε «στερήσεις εδώ και τώρα για χάρη του εκεί και ύστερα». Απέτυχε, διότι ξεσηκώθηκε ο λαός που δεν μπορούσε να διανοηθεί μια τέτοια στάση.
– Είναι θέμα παιδείας μας; Μήπως την κύρια ευθύνη την έχουν οι πολιτικοί;
– Η λύση δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη. Ας θυμηθούμε τι θα πει «πολιτική λύση». Μια τέτοια λύση εκφράζει αξιακές προτεραιότητες. Π.χ. θυσιάζουμε την αύξηση των συντάξεων για χάρη της βελτίωσης του οδικού δικτύου. Καμιά επιστήμη δεν μπορεί να λάβει τέτοιες αποφάσεις. Η επιστήμη οφείλει να περιγράφει λεπτομερώς το κόστος και τις συνέπειες μιας τέτοιας προτίμησης. Από την πλευρά του, πολιτικός που «αναγγέλλει» την απόφασή του, χωρίς πλήρη περιγραφή των συνεπειών της είναι απατεών (αθελήτως βέβαια...).

Αυξήσεις στους δασκάλους και συνεχής αξιολόγηση

«Αρχίζει να ακούεται έντονα ο “ξύλινος λόγος” μόλις διαβάσεις τις πρώτες σελίδες των σχολικών βιβλίων της Αγωγής» λέει, τονίζοντας μία πρότασή του η οποία συχνά επανήλθε κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας:
«Μας χρειάζεται ένα δεκαπενταετές πλάνο ηθοπαιδείας. Η ηθοπαιδεία είναι η μύηση στο γλυκό κρασί της φιλότητας. Δεν είναι κατάλογος φρονηματισμού, ούτε μετακένωση γνώσεων, όπως επιχειρεί το σημερινό σχολείο. Αγωγή σημαίνει μαθητεία, μύηση, συμμετοχή, παράδειγμα, βίωμα. Αυτά είναι ανεπαρκή στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα και για να μπορέσουν να περάσουν από τη μία γενιά στην άλλη και να αποκτήσουν στέρεες βάσεις στην κοινωνία, χρειάζονται μία δεκαπενταετία παλλαϊκής προσπάθειας». Ο κ. Τάσιος προσθέτει: «Είναι μάλλον προφανές ότι χρειαζόμαστε όξυνση του ηθικού ενεργήματος για να δημιουργήσουμε καλύτερους πολίτες. Μία αίσθηση πειστικού καθήκοντος. Αλλιώτικα, δεν δομείται κοινωνία. Θα υποφέρουμε, αλλά με το παράδειγμά μας θα μειώσουμε τις δυσμενείς συνέπειες της αθλιότητας που άλλοι προκάλεσαν, και αυτό, ανακουφίζοντας την επόμενη γενιά, θα μας δώσει χαρά και ικανοποίηση. Είναι ζήτημα αξιακών, δηλαδή πολιτικών προτεραιοτήτων για τη χώρα». Εστιάζει στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: «στα Νηπιαγωγεία διαμορφώνονται οι άνθρωποι με το πολιτικό ήθος» λέει. Του επισημαίνω ότι για να γίνουν ουσιαστικές και με θεμέλια αλλαγές στην εκπαίδευση, χρειάζονται εκτός από την πολιτική στρατηγική, και εκπαιδευτικοί που να μπορέσουν να την κάνουν πράξη. Και αυτό ίσως δεν απαιτεί μόνο επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αλλά και αλλαγή της κουλτούρας τους.
«Είναι πράγματι εξαιρετικά δύσκολο να βρεις σήμερα τους 120.000 (όσοι δηλαδή υπηρετούν στα σχολεία) πολύ καλούς δασκάλους – δημόσιους λειτουργούς, που χρειαζόμαστε. Φοβούμαι ότι κάμποσοι απ’ αυτούς είναι ίσως βαλτωμένοι στην ήσσονα προσπάθεια, όπως και κάμποσοι από εμάς. Ωστόσο, η δουλειά τους έχει αμεσότερη συνέπεια για το μέλλον της χώρας μας. Αρα, και τους μισθούς τους οφείλουμε να αυξήσουμε και τις διαδικασίες πρόσληψης και συνεχούς αξιολόγησής τους να ουσιαστικοποιήσουμε. Οπως φαίνεται ότι έγινε στην Κύπρο πριν από λίγες δεκαετίες με λαμπρά αποτελέσματα στη στάθμη μόρφωσης σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Είναι δυσανάλογα μεγάλες οι επιπτώσεις για το μέλλον των πολιτών. Ολα τα σημερινά προβλήματα της παιδείας πάντως, είναι καθρέφτισμα των προβλημάτων του λαού».
Είναι όνειδος να θέλουμε να διοικούν το πανεπιστήμιο παιδιά λυκείου
– Πώς βλέπετε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τη σύμπλευση των Ανεξάρτητων Ελλήνων για δεύτερη φορά;

– Δεν άκουσα έναν συγκροτημένο πολιτικό λόγο, με το υπόβαθρο του Ορθού Λόγου της Κοινωνικής Αριστεράς που δεν αλληθωρίζει με ολοκληρωτισμούς. Αντ’ αυτού, ακούγοντας τις αντιφατικές φλυαρίες ορισμένων -λίγων, ευτυχώς- υπουργών, αγωνιούσα μήπως μας φέρουν πίσω στην ευδαίμονα Βενεζουέλα. Ωστόσο, αποδεικνύεται τώρα εντονότερα το ευρύτερο έλλειμμα πολιτικής αυτοσυνειδησίας μας, για το οποίο μιλούσα τον περασμένο Γενάρη στο περιοδικό Economist.

– Γιατί πιστεύετε ότι τα εκλογικά ποσοστά της Χρυσής Αυγής διατηρήθηκαν σε τέτοια επίπεδα;
– Eχω αναφερθεί στο παρελθόν στο έλλειμμα δημοκρατικότητας ενός μικρού τμήματος του λαού μας, καθώς και στην πολιτική αφέλεια της πίστης σε ολοκληρωτικές δήθεν λύσεις, τρομάρα μας. Δεν ντρέπομαι λοιπόν να παραδεχθώ ότι δεν εκπλήσσομαι από τη σταθερότητα των ποσοστών των οπαδών του ολοκληρωτισμού.
– Ο πρώην υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς ήταν συνάδελφός σας στο ΕΜΠ. Ξεκίνησε τη θητεία του με περγαμηνές αλλά γρήγορα απογοήτευσε πολλούς με τις επιλογές του.
– Ο Αριστείδης Μπαλτάς είναι προικισμένος επιστήμων και πολύ καλός δάσκαλος. Πρωτοστάτησα ως εισηγητής στη βράβευσή του με το βραβείο εξαίρετης πανεπιστημιακής διδασκαλίας Ξανθόπουλου – Πνευματικού. Oμως, πρόσφατα σχημάτισα την εντύπωση ότι ενδέχεται να υπόκειται στα δεσμά ορισμένων ιδεοληψιών. Για παράδειγμα, η πρόταση για κατάργηση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Αν θέλεις να αποκαταστήσεις τη δημοκρατία στα πανεπιστήμια, οφείλεις να έχεις το θάρρος να παραδεχθείς ότι η εκλογική διαδικασία με τις κάλπες έχει προβλήματα, έχει στοιχεία αντιδημοκρατικότητας. Oλοι γνωρίζουμε τα περιστατικά βίας από μειοψηφίες φοιτητών κατά τη διάρκεια εκλογών με κάλπη. Το τελευταίο που θα φανταζόμουν είναι να χαρακτηρίζεται η ηλεκτρονική ψηφοφορία αντιδημοκρατική στα ελληνικά ΑΕΙ!
– Θεωρείτε επικοινωνιακό του λάθος να χαρακτηρίσει ρετσινιά την αριστεία;
– Το λάθος είναι κατ’ αρχήν φιλοσοφικό. Oταν κάποιος θέλει να χτυπήσει τον ελιτισμό, δεν το κάνει επειδή υπάρχουν παιδιά με μυαλό που θέλουν να φοιτήσουν σε ένα καλύτερο σχολείο. Το κάνει επειδή επιδιώκει να περιορίσει την κοινωνική αδικία ενώπιον της παιδείας. Θα έπρεπε, λοιπόν, να στρέψει τις ενέργειές του εκεί που γεννιέται η αδικία, στο μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο των γονέων, δηλαδή. Ο Κένεντι υποκαθιστούσε τη μορφωτική υστέρηση των γονέων με μία πολιτική παρέμβαση μορφωτικού χαρακτήρα στη ρίζα, μέσα στα σπίτια των φτωχών. Τις ίδιες παρεμβάσεις στις γειτονιές έκαναν και οι Γάλλοι σοσιαλιστές. Αντί να κάνει κάτι ανάλογο, η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε να εκδικηθεί τα παιδιά που έχουν μυαλό και δεν τα αφήνει να φοιτήσουν, μέσω εξετάσεων, στα Πρότυπα σχολεία για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους, όπως δικαιούνται ως πολίτες. Αυτό είναι αυτοκτονικό για τον λαό που περιμένει να φάει ψωμί απ’ τα καλά μυαλά του και απαράδεκτο για τα παιδιά.
Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων
– Πώς κρίνετε την κατάργηση των Συμβουλίων στα ΑΕΙ, όπου μετείχαν Ελληνες πανεπιστημιακοί που διαπρέπουν στο εξωτερικό;
– Είναι όνειδος να θέλουμε να διοικούν το πανεπιστήμιο τα παιδιά του Λυκείου που μόλις εισήλθαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και όχι εκείνα τα παιδιά που βγήκαν από τα ελληνικά πανεπιστήμια και τώρα διαπρέπουν. Εξάλλου, ο εναγκαλισμός κάμποσων πρυτάνεων με τα θλιβερά, ενδοσχολικά παραρτήματα των κομμάτων, πώς αλλιώς θα παταχθεί; Αφήστε λοιπόν τον θεσμό των Συμβουλίων να δοκιμασθεί, και τότε τον ξανακρίνουμε. Εμπειρικά όμως και όχι με ιδεολογικά κριτήρια.
«Οι επιλογές αυτές μπορεί να οφείλονται στο ότι εμείς πιστεύουμε πως είμαστε καλύτεροι από τους δυτικούς που εφαρμόζουν τέτοια συστήματα, και άρα δεν τα χρειαζόμαστε. Αλλωστε, είμαστε απόγονοι του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού» παρατηρώ.
«Ας τα αφήσουν αυτά τα ελληναράδικα. Μπορεί να ήταν απαραίτητα για την τόνωση της εθνικής μας ταυτότητας το 1800, αλλά τώρα; Εκμεταλλευόμαστε ένα κλέος στο οποίο δεν συνεργήσαμε. Γιατί; Και αυτή η στάση είναι θέμα παιδείας, κουλτούρας» λέει και αφού κοντοστέκεται λίγο, τονίζει: «Ισως στο παρελθόν, το επαρκές κίνητρο για να αποκτήσει ένας νέος καλύτερη παιδεία από τους γονείς του ήταν να ξεπεράσει την άθλια κοινωνική διαστρωμάτωση. Τώρα πλέον, μετά την πολλαπλή κρίση που έχει βιώσει η χώρα, είναι και θέμα εθνικής επιβίωσης. Αλλωστε, η παιδεία είναι εισπνοή παρελθόντος και εκπνοή μέλλοντος».

Η συνάντηση
Συναντηθήκαμε προ καιρού, μεσημέρι καθημερινής, στο εντευκτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο κτίριο «Κωστής Παλαμάς» επί της οδού Ακαδημίας. Δεν ήταν δύσκολο να επιλέξει χώρο, καθώς όπως μου είπε «κινείται στο κέντρο». Πριν καθήσουμε, περπατώντας παρατηρήσαμε προσωπογραφίες πρυτάνεων και πανεπιστημιακών του ΕΚΠΑ, καθώς και τα υπόλοιπα έργα που εκτίθενται στο διώροφο κτίριο. Επιλέξαμε φιλέτο σολομού και σαλάτα και το γεύμα έκλεισε με γαλλικό καφέ για τον κ. Τάσιο, μια μπίρα χωρίς αλκοόλ για μένα. Ο λογαριασμός ήταν 23 ευρώ.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αγγελος Συρίγος: Φασίστας είναι εκείνος που ανοίγει κεφάλια.

Εικονογράφηση. Τιτίνα Χαλματζη.
Δεν χρειάστηκε να περάσει πολλή ώρα κουβέντας για να διαπιστώσω ότι ο Αγγελος Συρίγος δεν είναι... «τσαμπουκάς», δηλαδή τύπος εριστικός, που μπορεί να «τα πάρει άγρια» με κάτι επειδή ένιωσε ότι τον έθιξε. Για να αξιολογήσουμε την απρόκλητη επίθεση εναντίον του κ. Συρίγου, αρκεί να σκεφθούμε μόνο την πρώτη φράση του προς τον νεαρό που έγραφε συνθήματα στον τοίχο του Παντείου Πανεπιστημίου: «Ρε συ, αμαρτία είναι, τώρα βάψαμε τον τοίχο, εάν θες κόλλα αφίσες». Η κατάληξη της παρατήρησης του πανεπιστημιακού που διδάσκει Διεθνές Δίκαιο και Εξωτερική Πολιτική εδώ και 16 χρόνια στο ίδρυμα είναι γνωστή. 
Εκείνος που έγραφε το σύνθημα μαζί με άλλους δύο επιτέθηκαν και τραυμάτισαν τον κ. Συρίγο στο κεφάλι, ο οποίος κατόπιν υπέβαλε μήνυση στον νεαρό τον οποίο, παρότι τραυματισμένος και με αίματα, κατάφερε να τον «κρατήσει» μέχρι να έρθει η αστυνομία για να τον συλλάβει. «Το πρόβλημα οφείλεται στη διάχυτη ανομία και στην πεποίθηση ατιμωρησίας που επικρατεί στα πανεπιστήμια αλλά και στην κοινωνία. Είμαστε μία κοινωνία της ανοχής, αυτή είναι η κουλτούρα της μεταπολίτευσης. Ουδείς θέλει να αναλάβει τις ευθύνες του έναντι του κοινωνικού συνόλου, ενώ ταυτόχρονα ουδείς θέλει να έχει συνέπειες για ό,τι κάνει. Πρόκειται για ένα αντικοινωνικό φαινόμενο που φαίνεται πλέον φυσιολογικό στην καθημερινότητά μας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν θέλω να αποσύρω τη μήνυσή μου. Οφείλουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ο καθένας το μερίδιό του» λέει ο πανεπιστημιακός.
– Πώς συνέβη το περιστατικό;
– Μετά την παρατήρηση στον πρώτο, ήλθαν δύο φίλοι του και μου επιτέθηκαν. Με έριξαν κάτω και με χτυπούσαν με το σπρέι στο κεφάλι. Μαζεύτηκαν φοιτητές, κόσμος, οι δύο κατάφεραν να το σκάσουν, ενώ με τη βοήθεια των φοιτητών κατάφερα να συγκρατήσω τον έναν. Οταν εμφανίστηκε η αστυνομία, ο νεαρός μου είπε εντελώς κυνικά «πες πως γλίστρησες, έπεσες και χτύπησες, αλλιώς η ζωή σου θα γίνει μαύρη». Θεωρούσε ότι ήταν τόσο απλό να ξεφύγει. Κάτι σαν δοκιμασμένη συνταγή.
– Ωστόσο, δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μετά το επεισόδιο διάφορες ομάδες διέκοψαν το μάθημά σας, βάλλοντας εναντίον σας.
– Πρόκειται για μικρές ομάδες που συνήθως μεταφέρονται από ίδρυμα σε ίδρυμα. Εκείνοι που μου επιτέθηκαν δεν ήσαν από το Πάντειο, ενώ κάποιες ημέρες μετά, μία ομάδα διέκοψε το μάθημά μου για να διαμαρτυρηθεί εναντίον μου. Δήλωσαν ότι έρχονταν από ΤΕΙ. Δεν είναι όμως μόνον οι βίαιες ή οι λεκτικές επιθέσεις. Είναι μία διάχυτη αντικοινωνικότητα. Κοιτάξτε το Πάντειο. Οι τοίχοι του είναι γραμμένοι. Κρύβουμε τα μηχανήματα προβολών για να μην τα σπάσουν ή τα κλέψουν. Ολοκαίνουργιοι πίνακες για προβολές έχουν βανδαλιστεί. Αυτή είναι η εικόνα που θέλουμε για τα πανεπιστήμια; Οι φοιτητές στο Πάντειο ή στη Νομική (όπου επικρατεί η ίδια πάνω-κάτω κατάσταση), έχουν το ίδιο DNA με εκείνους στο Χαροκόπειο που λάμπει από καθαριότητα ή στο ΤΕΙ Αθηνών. Τι συμβαίνει; Η απάντηση κρύβεται στο ότι μερικά πανεπιστήμια που συγκεντρώνουν πολλούς φοιτητές γίνονται στόχος από αυτές τις περιφερόμενες, εξαιρετικά μειοψηφικές ομάδες με την έντονη αντικοινωνική συμπεριφορά.
– Γιατί η πολιτεία τους αφήνει;
– Σχετίζεται με ιδεοληψίες για ένα άσυλο που έχει καταργηθεί από το 2011 και ούτως ή άλλως δεν έχει καμία σχέση με παράνομες, ποινικά διωκόμενες πράξεις. Εδώ και χρόνια υπάρχουν σε κεντρικά ΑΕΙ στέκια εξωπανεπιστημιακών. Δεν ξέρει όλο το ΕΜΠ τι γίνεται στην αίθουσα Γκίνη της οδού Πατησίων; Δεν γνωρίζει η πολιτεία ότι γίνεται παρεμπόριο στην ΑΣΟΕΕ με προπύργιο χώρους του ιδρύματος;
– Υπήρξαν συνάδελφοί σας που δεν επιδοκίμασαν τη στάση σας;
– Δεν γνωρίζω συνάδελφο που να θεώρησε τη στάση μου αντιθεσμική. Είχα απέναντι τρεις ενήλικες, οι οποίοι με χτύπησαν άγρια και άνισα και με τραυμάτισαν. Υπήρξαν συνάδελφοι ωστόσο που ζήτησαν την ενεργοποίηση των θεσμών (π.χ. της αστυνομίας, της δικαιοσύνης και του πανεπιστημίου). Οι θεσμοί ενεργοποιήθηκαν στο συγκεκριμένο περιστατικό. Το ζήτημα είναι να ενεργοποιηθούν συνολικά για το φαινόμενο. Ο καθένας στον τομέα του. Δεν είναι δουλειά ούτε των καθηγητών ούτε των φοιτητών να κυνηγάνε αυτούς που ανοίγουν κεφάλια μέσα στα πανεπιστήμια. Το πανεπιστήμιο είναι φορέας εκπαίδευσης και προόδου. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε τον ρόλο του ουσιαστικά, και όχι στα λόγια. Στην Ελλάδα γίνονται ετησίως περίπου πέντε βίαιες επιθέσεις κατά πανεπιστημιακών. Δεν υπολογίζω τις βίαιες συγκρούσεις μεταξύ φοιτητών. Αυτό δεν μου ακούγεται ως ελευθερία έκφρασης. Μάλλον πρόκειται για ωμή και απρόκλητη βία. Γιατί πρέπει να την ανεχόμαστε;
Να θεσμοθετηθούν μη κρατικά πανεπιστήμια
«Είμαι τέκνο του ελληνικού δημόσιου σχολείου και ως πανεπιστημιακός θεωρώ ήττα, φίλοι μου που έχουν αποφοιτήσει από δημόσιο σχολείο και ελληνικό πανεπιστήμιο, να στέλνουν τα παιδιά τους για προπτυχιακά στο εξωτερικό» παρατηρεί ο κ. Συρίγος, εστιάζοντας στη δυναμική και ποιότητα των δημόσιων πανεπιστημίων. «Υπάρχουν ΑΕΙ που έχουν μεγάλη παράδοση στον τομέα τους, προσφέρουν ευρύτατη γκάμα μαθημάτων, αληθινή ακαδημαϊκή μόρφωση. Από την άλλη, το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό έχει πολύ υψηλά προσόντα. Εχουν έλθει νέοι, εξαιρετικοί συνάδελφοι με σπουδές από σημαντικά πανεπιστήμια του εξωτερικού, που αναρωτιέσαι γιατί γύρισαν στην Ελλάδα. Τα δημόσια πανεπιστήμια πάσχουν στις υποδομές που εμείς οι ίδιοι καταστρέφουμε πολλές φορές. Πρέπει να θεσμοθετηθούν μη κρατικά πανεπιστήμια. Πιστεύω, όμως, ότι τα δημόσια θα είναι πάντα καλύτερα και ότι πρέπει η πόρτα του δημόσιου ΑΕΙ να είναι ανοιχτή για όλους τους νέους χωρίς να χρειάζεται να πληρώνουν. Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες προσφέρει κοινωνική κινητικότητα που πρέπει να διατηρήσουμε ως κόρην οφθαλμού», απαντά στην ερώτηση περί αναθεώρησης του Συντάγματος και θεσμοθέτησης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ.
– Ωστόσο, πολλοί μιλούν για έλλειψη αξιολόγησης.
– Η Αρχή Αξιολόγησης, υπό τον Βαγγέλη Κουφουδάκη, άνοιξε έναν δρόμο στα ΑΕΙ, έκανε μία προσπάθεια ειλικρινή και τίμια, που πιθανόν να μην ήταν πλήρης, έβαλε όμως το τρένο στις ράγες. Το ίδιο πρέπει να γίνει στα σχολεία. Ας μην παραβλέπουμε ότι δεν αλλάζει εύκολα η νοοτροπία στη χώρα μας. Δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την ιδέα να αξιολογούμαστε. Ο μόνος τρόπος να το αποδεχθούμε είναι να ισχύσει με αντικειμενικότητα και διαφάνεια.
– Πώς ασχοληθήκατε με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
– Το 1974 ήμουν οκτώ χρόνων και η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο (όπως και η Αποκατάσταση της Δημοκρατίας) με σημάδεψε. Εως τότε νόμιζα ότι η Κύπρος ήταν τμήμα της Ελλάδος, που απλώς δεν «χωρούσε» στον χάρτη και ότι η διαμάχη με την Τουρκία ήταν ένα θέμα ιστορικό (όπως οι πόλεμοι με τους Πέρσες). Τότε πρωτάκουσα λέξεις περίεργες, που χρόνια αργότερα θα μελετούσα επιστημονικά: «υφαλοκρηπίδα», «χωρικά ύδατα», «μειονότητες». Οι διαρκείς εντάσεις με την Τουρκία στα επόμενα χρόνια βοήθησαν στην αμείωτη διατήρηση του ενδιαφέροντός μου για τα ελληνοτουρκικά. Οταν ήλθε η ώρα να επιλέξω θέμα για διδακτορικό, η επιλογή ήταν περίπου αυτονόητη: η νομική πτυχή των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Πρόβλεψη για διαγραφή όσων έχουν αντιακαδημαϊκή συμπεριφορά
«Φασίστας είναι εκείνος που ανοίγει κεφάλια» λέει, σηκώνοντας τον τόνο της φωνής του, καθώς θυμάται τις αντιδράσεις μικρής ομάδας φοιτητών που τον κατηγόρησαν για φασιστική συμπεριφορά. «Υπάρχει ελευθερία σκέψης και λόγου στα πανεπιστήμια; Εδώ δεν μπορείς να πεις σε κάποιον να μην καταστρέφει έναν τοίχο γράφοντας συνθήματα. Για ποια ελευθερία μιλάμε; Οι μειοψηφικές αυτές ομάδες ενδιαφέρονται μόνο για τη δική τους δυνατότητα να μιλούν ελεύθερα ή να βιαιοπραγούν και αυτό είναι φασισμός. Θέλουν τους υπόλοιπους να φοβούνται να μιλήσουν. Oταν κάποιος διαφωνεί, σπεύδουν να τον αποκαλέσουν φασίστα. Αυτό αποτελεί στην πράξη εφαρμογή της στρατηγικής “άντε να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας”» προσθέτει.
– Ορισμένοι θεωρούν ότι ανεβάσατε τον πήχυ με την ενέργειά σας, κυρίως για τους πανεπιστημιακούς.
– Δεν ήταν σκοπός μου να σηκώσω ψηλά τον πήχυ, κινήθηκα αυθόρμητα, όπως αισθανόμουν. Πράξεις σαν τη δική μου απλώς καταδεικνύουν το πρόβλημα. Ο τρόπος όμως που αντέδρασαν η πανεπιστημιακή κοινότητα και η κοινωνία στο συγκεκριμένο περιστατικό ήταν θετικά αναπάντεχος. Αντικατοπτρίζει το δημόσιο αίσθημα και την ανάγκη να σταματήσει αυτή η απραξία σε τέτοια φαινόμενα. Δεν έχουν όμως νόημα αυτές οι αντιδράσεις, εάν δεν υπάρχει θεσμική συνέχεια. Πρέπει επιτέλους να διατυπωθεί ένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων, βάσει του οποίου να μπορεί να διαγραφεί κάποιος που έχει αντιακαδημαϊκή συμπεριφορά όπως οι φοιτητές που άδειασαν τα σκουπίδια στο γραφείο του αναπληρωτή πρύτανη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρέπει να υπάρξουν κάποια όρια.
– Ωστόσο, η πρύτανης του Παντείου Ισμήνη Κριάρη ήλθε αμέσως στο περιστατικό και σας στηρίζει.
– Eχετε δίκιο και θέλω να ευχαριστήσω την πρύτανη και τους συναδέλφους μου στο Πάντειο αλλά και στα άλλα ΑΕΙ, για τη στήριξη. Συνήθως πρέπει να σου δοθεί κίνητρο για να μπεις στη διαδικασία να συγκρουστείς. Ας πούμε ότι το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
– Σε εσάς, ποιος έδωσε το κίνητρο;
– Αρχικά, θεώρησα ότι όφειλα να μιλήσω για να πάψει η καταστροφή της δημόσιας περιουσίας. Ενδεχομένως εάν ήταν βράδυ, να μην του έλεγα τίποτα. Αλλά ήταν μεσημέρι και είχε κόσμο γύρω και μου φάνηκε αδιανόητο να μη λέει κάποιος «τι κάνεις εκεί;». Κατόπιν, το κίνητρο μου το έδωσαν οι φοιτητές μου. Την πρώτη ημέρα που επέστρεψα στο Πάντειο, μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων, ένας φοιτητής με ρώτησε εάν φεύγω. Oταν του είπα ναι, μία ομάδα φοιτητών έκαναν γύρω μου ασπίδα προστασίας και με συνόδευσαν μέχρι έξω από το κτίριο. Yστερα ήταν η αντίδρασή τους απέναντι σε αυτούς που προσπάθησαν τις επόμενες ημέρες να διακόψουν το μάθημα. Τους ζήτησαν με απόλυτο και επιτακτικό τρόπο να φύγουν. Αντιδρούσαν ειρηνικά αλλά και δυναμικά στην προσπάθεια μιας μειοψηφικής ομάδας να τους εκφοβίσει για να σωπάσουν. Την ώρα εκείνη αισθάνθηκα σαν να ανοίγει μία πόρτα και να πλημμυρίζει με φως την αίθουσα. Μέσα σε αυτή τη χαώδη κατάσταση, η νεολαία αντιστεκόταν. Σκέφθηκα ότι υπάρχει μέλλον γι’ αυτόν τον τόπο.
– Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;
– Κατ’ αρχάς δεν θα πρέπει να υπάρχουν άβατα για τις παράνομες και ποινικά διωκόμενες συμπεριφορές. Δεν μπορώ να καταλάβω ποια είναι η διαφορά αν κανείς σε τραυματίσει στον δρόμο ή στο πανεπιστήμιο. Το πανεπιστήμιο προσφέρει κάποιου είδους νομιμοποίηση στην παράνομη πράξη; Yστερα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη διάχυτη αντικοινωνικότητα. Αυτή δεν είναι μόνον οι βίαιες επιθέσεις. Να σας δώσω ένα παράδειγμα εκτός πανεπιστημίου. Δείτε τις οδικές πινακίδες στους δρόμους. Θα διαπιστώσετε ότι σε μεγάλο βαθμό είναι κατεστραμμένες από αυτοκόλλητα ποδοσφαιρικών ομάδων. Αναφέρομαι σε κάτι πολύ ευτελές, που όμως δημιουργεί προβλήματα στους οδηγούς και πιθανόν να έχει υπάρξει αιτία δυστυχημάτων. Με το υπάρχον νομικό πλαίσιο δεν έχει νόημα να οδηγηθεί ο δράστης ενώπιον της Δικαιοσύνης. Εδώ καλούμαστε να κινηθούμε έξυπνα και παιδαγωγικά. Πρέπει να προβλεφθεί ως αυτοτελής ποινή η κοινωνική εργασία. Βάλε αυτόν που κολλάει τα αυτοκόλλητα να πάρει μία-μία τις πινακίδες και να τα ξεκολλάει ή αυτόν που γράφει συνθήματα να ασπρίζει για λίγες ημέρες τους δημόσιους τοίχους. Σήμερα η «κοινωφελής εργασία», όπως αποκαλείται, προβλέπεται μόνον ως δυνατότητα μετατροπής κάποιας ποινής φυλακίσεως κατ’ εξαίρεση και μόνον εάν το ζητήσει ο καταδικασθείς. Yστερα, πρέπει να γίνει δουλειά στα σχολεία. Θα ήταν χρήσιμο οι μαθητές να επισκευάζουν το σχολείο τους, να το βάφουν και να το φροντίζουν. Να έχουν την αίσθηση ότι είναι κάτι δικό τους και πρέπει να το σεβαστούν και να το προστατεύσουν.
– Τι σκεφτήκατε για τον νεαρό;
– Μεγαλώνω παιδιά. Oταν τον ξαναείδα στο δικαστήριο σκέφθηκα να επικοινωνήσω με την οικογένειά του και να τους ρωτήσω: τι πήγε στραβά; Γιατί ο γιος σας με κοπάναγε στο κεφάλι όταν του έκανα μία απλή παρατήρηση επειδή έγραφε στον τοίχο; Το μετάνιωσα. Μήπως φταίνε αυτοί ή πιο σωστά μόνον αυτοί.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ